Kredi derecelendirme kuruluşları ve uluslararası yatırım bankaları, Türkiye’nin 15 Temmuz 2016’da yaşadığı hain darbe girişiminden sonra not indirme yarışına girdi. Moody’s, Fitch, Standard and Poor’s hemen girişimin ardından, Türkiye’nin ‘yatırım yapılabilir’ notunu indirdi ve bunun gerekçesi olarak da ekonomide büyük bozulma beklentilerini ifade etti. Bütün kuruluşların kasıtlı, yönlendirilerek ya da ‘öngörüsüzlük’ sebebiyle verdiği acele kararlar, bu kuruluşların verdiği notlara göre yatırım yapanların zarar etmesine, yatırımlarını yanlış yönlendirmesine sebep oldu. Kredi derecelendirme kuruluşları “Türkiye’de risk büyük, yatırım yapmayın” derken, onlara uymayın doğrudan yatırım yaparak, ülke bonosu ya da Borsa İstanbul’da işlem gören hisseleri alarak yatırıma gelen, ülkede yapılan dev projelere dahil olan yatırımcılar ise kazancına kazanç kattı.

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Doçent Dr. Hatice Karahan, Fitch’in not düşürme sebeplerinin hiçbirinin doğru çıkmadığını vurguladığı açıklamasında “Güvenlik riski dediler, kredibilite düşer dediler, yüzde 2,3 büyürsünüz dediler; hiçbiri doğru çıkmadı. Not indirimi haksızlıktı. Şimdi bunun düzeltilmesi sorumluluk olarak karşımıza çıkıyor. Haksızlığın telafi edilmesi gerekir ama edilir mi; buna cevabım yok” diye konuştu.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının yatırımcılar üzerindeki güç ve etkisinin kaybolurken, bazı kuruluşların yönetim ilkelerinde bu kararlara uyma mecburiyeti bulunduğunu ifade eden uzmanlar, “Fitch’in ve diğer kuruluşların not düşürürken öne sürdüğü felaket senaryoları gerçekleşmediğine göre, Türkiye’nin ‘yatırım yapılabilir’ notu yeniden ve hatta yükseltilerek verilmeli.” ifadesini dile getirdi. Ancak Fitch, dünkü açıklamasında Türkiye ekonomisinin beklentilerden hızlı toparlandığı, büyümenin etkileyici olduğu değerlendirmesini yapmakla yetindi.

Hiçbir dediği tutmadı

Kredi derecelendirme kuruluşlarından Fitch, Türkiye’nin ‘yatırım yapılabilir’ notunu, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından sabit tuttu ama görünümünü ‘negatife’ indirdi. Ardından 27 Ocak 2017’de “BBB-” olan ‘yatırım yapılabilir’ notunu ‘BB+’ya düşürdü. Yani, yatırım yapılabilir seviyenin altına çekti. Görünümü ise ‘durağan’a çıkardı.

Fitch, Türkiye’nin kredi notunu indirirken sunduğu gerekçelerin tamamı tahminden oluşuyordu. “Turizm ve ihracat düşer, cari açık ve işsizlik artar, ülke güvenliği sebebiyle borçlanma imkânları azalır” diyen kuruluşun hiçbir beklentisi gerçekleşmedi.

2 kere pardon dedi, Türkiye 2’ye katladı

Fitch Ratings, 27 Ocak 2017’de Türkiye’ye ‘yatırm yapılmaz’ notunu verirken, 2017 büyümesinin yüzde 2,3 olacağı tahminini de dile getirdi. Ancak İlk çeyrek büyümesi yüzde 5’i aşınca ilk ‘pardon’ geldi ve büyüme beklentisi, ilk beklentiyi ikiye katlayarak yüzde 4,7 olarak revize edildi. İkinci çeyrekte de yüzde 5,2 büyüme gelince kuruluş bu defa “Türkiye yüzde 5,5 büyüyecek” demek zorunda kaldı. Türkiye ise üçüncü çeyrekte kuruluşun beklentisini ikiye katlayıp yüzde 11,2 büyümeye imza attı. Rakamlar, yıl tamamındaki büyümenin yüzde 7’yi aşacağını gösteriyor.